Exposities

20e Onafhankelijke Realisten Tentoonstelling

Het jaarlijks brede overzicht van hedendaagse realistische en figuratieve kunst

In 1998 – 20 jaar geleden – vond de 1e Onafhankelijke Realisten Tentoonstelling (ORT) plaats.

De eerste (draagbare camera) Kodakfoto rond 1890.

In 1888 – 110 jaar eerder – democratiseerde Kodak de obscure fotografie door een fotocamera met rolfilmpje op de markt te brengen. Iedereen kon nu foto’s maken en wat bleek? Wat kunstenaars met veel tijd en moeite voor elkaar kregen, kon de camera met één knop veel beter. Uren, dagen, weken zitten voor een portret? Achterhaald. Eén druk op de knop en een ademtocht lang niet bewegen en je stond fraai vereeuwigd op de plaat. De realiteit leek bedwongen en inmiddels genoegzaam bekend. Kunstenaars raakten in paniek. Sommigen omarmden, al dan niet heimelijk, het apparaat. Anderen stelden zich vragen over wat kunst nog was, kon zijn, of nu moest zijn? Als resultaat daarvan ging het herkenbare beeld aan diggelen. Elke scherf werd een nieuwe richting in de kunst. Het realisme verdween uit beeld en uiteindelijk kon en mocht iedereen zich kunstenaar vinden en noemen.

In de marge van deze kunstgeschiedenis bleven éénlingen het verbeelden naar de waarneming trouw: bijvoorbeeld Henri Boot, Jan Mankes, of Dik Ket. Maar na de WOII wordt de aandacht die de moderne, abstracte en conceptuele kunst naar zich toe weet te trekken steeds groter (mede dankzij wereldwijde ‘undercover steun’ van de CIA, maar dat blijft lange tijd – grotendeels- verborgen.

Een publicatie in The Independent van 1995 over de langdurige en wereldwijde CIA propaganda (meer dan 20 jaar) voor de moderne kunst.

Winston Churchill maakt het bekende ‘V-teken’ voor Victorie en gelukkig: de geallieerden zouden WO II ook winnen.

Hier zien we de uiterst verderfelijke poging van verliezer Adolf Hitler om de moderne kunst eerst als ‘ontaard’ te kijk te zetten en vervolgens uit te roeien (1937). Ondertussen beroofde hij met zijn trawanten Europa van al haar klassieke kunst.

De moderne kunst staat voor Vernieuwing, Verzet, Vooruitgang en Vrijheid (denk maar aan de ‘V’ van ‘Victory’, van overwinnaar Churchill) en wie wil daar nu niet bij horen? Het realisme staat daarentegen steeds meer voor Burgelijk, Bekrompen, Behoudend en soms zelfs voor Bruin (denk aan de kunstvoorkeur van verliezer Hitler en zijn door hem tot ‘Entartete Kunst’ verklaarde moderne kunst). Daar wil, na WO II,  toch niemand meer mee geassocieerd worden?

In die naoorlogse protest en verzet-tijd ligt op het kunstvlak, naast veel verrassends, ook veel kortzichtigheid op de loer. En naarmate de tijd voortschrijdt, lijkt het meer en meer alsof in alle vrijheid het kind met het badwater wordt weggegooid. Jan en Alleman beginnen veelal holle frasen van de toren te blazen, en de kunst zelf wordt steeds meer uitgehold. Het duurt dan ook niet lang of eigenlijk alles is kunst en iedereen een kunstenaar (waarbij we ons gelukkig mogen prijzen dat dergelijke opvattingen niet onder chirurgen, wegenbouwers, of piloten ingang vonden). Al met al wordt het realisme en de figuratie nog immer beoefend, maar het krijgt domweg geen aandacht meer in musea en media.

Kunstenaars die deze ‘klassieke’ (maar weldegelijk van hun eigen tijd doordrongen) kunstvorm met visie en vakmanschap verbeelden, vinden uiteindelijk, in de 60-er jaren, nieuwe en relatief kleine podia in de eerste opkomende galeries. Dat worden er snel meer en meer, maar de galeriegemeenschap is erg gesloten. Wil je het allemaal nog volgen dan moet je het hele land door. Kunstwerken worden kleinschalig en blijmoedig getoond, maar de kunstenaars worden grootschalig en angstvallig buiten beeld gehouden. Dat kon, want kunstenaars waren tamelijk afhankelijk van hun galerie, en het internet lag nog in de wieg.

Realistisch schilder Rob Møhlmann stoorde zich al langer aan de beperkte zichtbaarheid van deze kunstvorm op zowel podia als in media. Toen hij zichzelf uiteindelijk had losgemaakt van de bestaande galeriewereld en een eigen plek had gecreëerd, getrooste hij zich veel moeite om ondanks die gesloten galeriewereld circa 30 van de meest vooraanstaande kunstenaars bij elkaar te krijgen. Dat lukte in 1998 en zo ontstaat dan de 1e ORT. Het blijkt aan een behoefte te voldoen. Een jaar later volgt de 2e. En door een verhuizing van het dan 2-jarig museum verdubbelt het aantal deelnemers, om vervolgens – bij de laatste definitieve verhuizing naar de monumentale Muzeheerd in Appingedam – nóg eens te verdubbelen.

En nu zitten we zomaar in 2018. En het is feest: de 20e ORT, het 20e Realistenboek, 20 jaar museum, en 10 jaar als museum in Appingedam. En ook in dat museum is plek voor de ‘V-s’. Voor die van o.a. Visie, Vaardigheid, Virtuositeit en Vakmanschap. Kortom, alle reden om te komen kijken en te genieten. U bent als altijd van harte welkom.

Na twintig jaar mag de vlag uit…

Deelnemende kunstenaars

Christiaan T. Afman, Piets Althuis, Tobias Baanders, Erik van de Beek, Dina Belga, Maja van Berkestijn, Roland Beyer, Tim Blaauw, Kees Blom, Peter Boekholt, Wilfried van den Boorn, Paul Boswijk, Loes Botman, Hanna Bijlsma, Lidwien Chorus, Epko Cordèl, Robert Daalmeijer, Lionella Delcampo, Gerry Dobbelaer, Hans Dolieslager, Janhendrik Dolsma, Joost Doornik, Ralph Douglas, Lydeke von Dülmen Krumpelmann, Marcel Duran, Peter Durieux, Siemen Dijkstra, Ger Eikendal, Douwe Elias, Hendrik Elings, Sara van Epenhuysen, Erkin, Jan Willem Eskes, Frâns Faber, Feyerabend, Flip Gaasendam, Jon Gardella, Albert Greving, Harmke Haanstra, Rosalie Hammink, Jaap Hartman, Chris Herenius, Rutger Hiemstra, Annet Hiltermann, Christa Hoek, Aad Hofman, Martin Hogeweg, Carel Huls, René Jansen, Renée Marcus Janssen, Monica Jonkergouw, Lammert Joustra, Romee Kanis, Jacqueline Kasemier, Lieuwe Kingma, Jannes Kleiker, Cis Koetse, Jannes Koetsier, Keimpe van der Kooi, Corry Kooy, Michiel Kranendonk, Marjolein Kruijt, Arend Kuiper, Gert Lambert, Rob de Lange, Jelle Leek, Jan van Loon, Edith Madou, Debora Makkus, Andrijana Martinovic, Clary Mastenbroek, Harry Meerveld, Yvonne Melchers, Petar Meseldžija, Erik van Ommen, Theo Onnes, Panthaleon, Drago Pecˇ enica, Jantina Peperkamp, Rein Pol, Grietje Postma, Magna Postma, Huib Rademakers, Aldofo Ramón, Henk Renting, Gezien van de Riet, Roelof de Roo, Erik Rijssemus, Wikje Schoon, Robin d’Arcy Shillcock, Har Siekman, Anuschka de Smidt, Ingrid Smuling, Ronald Soeliman, Ewald Sorbi, Ruud Spil, Marianne Stam, Ton van Steenbergen, Jan Jaap Stigter, Edith Stoel, Frea Stuurwold, Renso Tamse, Herman Tulp, René Tweehuysen, Ed Ubels, Rien van Uitert, Hennie Unkel, Van der Vegt, Irene Veltman, Elysia Verhoeven, Ruud Verkerk, Caroline Verschoor, Wilma van der Vliet, Ton Voortman, Gerrit de Vries, Gerrie Wachtmeester, Cas Waterman, Zwaantje Weishaupt, Maarten Welbergen, Marije van Wieringen, Hiske Wiersma, Jittie Wildeman, Dorry van de Winkel, Marijke ten Wolde, Hilde T. G. Wolters, Fiona Zondervan, Erik Zwaga