Exposities

Hans Deuss

Natuurlijk: de wereld is geheel en al in kaart gebracht. Er ligt een netwerk over de aarde, waarvan de mazen zo klein gemaakt kunnen worden dat zelfs de post op uw bureau in coördinaten gevangen kan worden. En als het moet: gelezen. Maar dankzij schilders als Hans Deuss zijn vandaag de dag nog wel degelijk ouderwetse ontdekkingsreizen te maken.

Het tweede leven

Wie zich in zijn werk verliest, bereist ongekende gebieden waar ooit machtige culturen moeten hebben geheerst, maar waar thans een plantaardig bewind de scepter zwaait, waar exotische gebouwen splijten omdat de wind zaden legde in niet veel meer dan een haarscheur. Zaadjes die – eenmaal tot wasdom gekomen – de machtigste bolwerken weten te kraken. Zo n schilder moet een man van de wereld zijn, een zeevaarder, een globetrotter, want hoe anders weet hij zijn fantasieën zo geloofwaardig te transformeren tot denkbare werelden?

Niets is echter minder waar. Hans Deuss is niet alleen een geboren en getogen Amsterdammer, maar ook nog eentje wiens wortels tot ver beneden NAP zijn doorgeschoten, want hij woont zelfs nog in dezelfde straat waar hij in 1948 het levenslicht zag. Van daaruit fietste hij als kind iedere zondagochtend met zijn opa naar de haven en thuis bladerde hij regelmatig in oude fotoboeken vol opnames van indrukwekkende tempels en verre horizonten. Misschien ligt daar wel de kiem tot zijn gedroomde oeuvre.

Het atelier op de zolderetage is de schilder genoeg. En wat kleine stukjes papier, soms niet groter dan een snipper. Daarop trekt hij de hoofdlijnen van zijn reisdoel. Zwart-wit, als in de oude fotoalbums. Indien de bestemming bevalt, vervolgt hij zijn tocht op paneel met olieverf en trekt hij langs overwoekerde bouwsels, bestijgt hij trappen die naar niets meer leiden, die gewoon daar ophouden waar de natuur het overneemt. Natuur versus cultuur, en de laatste delft bij Hans Deuss steevast het onderspit.

De file

Moeten wij zijn werk dan zien als een aanklacht tegen onze menselijke activiteiten? Ten dele. Deuss is geen cultuurpessimist, maar in zijn werk kortwiekt hij de mens tot proporties die meer in overstemming lijken te zijn gebracht met de aard van de natuur. Wie de havens van Amsterdam bezoekt, ziet het om zich heen gebeuren: waar gebieden ook maar even buiten gebruik raken, kruipen de mossen over de muren die hier en daar al afbrokkelen door het jonge opschot dat in de scheuren ontkiemt. En door het schier onverwoestbare asfalt breken kwetsbare halmen. De kracht van het leven, de kunst van het overleven.

Groepsexpositie

Parallel aan deze expositie loopt een groepstentoonstelling met werk van ca. 30 realisten.