Exposities

Heel Nederland de lucht in

Eerbetoon aan de vogel

In het voorjaar van 2016, het hoogseizoen voor vogels, zal de ware vogelaar zijn hart kunnen ophalen. Op diverse vogelvriendelijke hotspots zullen ze neerstrijken, de ‘Hoogvliegers van het Laagland’. En in hun kielzog de zwermen liefhebbers, verleid door zoveel kansen op bijzondere waarnemingen en kijkgenot. Het nieuwste puttertje, de laatste huismus, de ultieme ijsvogel. Hij zal zijn hart kunnen ophalen, maar niet alleen buiten… ook binnen!

Heel Nederland de lucht in is de titel van een landelijke KunstVogelManifestatie die in april 2016 van start zal gaan. Zo’n 110 kunstenaars van naam en faam presenteren hun ‘vogelwerken’ landelijk verspreid. Een uitwaaierende Nederlandse ‘kunstbelt’ van Appingedam, via Nieuw Amsterdam, Schokland, Rotterdam, Den Haag en Middelburg met slot Zeist als middelpunt. Een uniek gebeuren. Nog nooit stond de Vogel zo in de Kijker. In schilderijen, grafiek, aquarellen pastel, glas, brons, steen of hout.

Er zijn twee soorten vogelliefhebbers. De vogelaar, die turend door zijn telescoop, zeldzame gasten waarneemt en noteert, die geluiden registreert, die opgewonden wordt bij het zien van de middelste bonte specht, een vlucht regenwulpen of de melodie van de nachtegaal. Hij blijft zijn passie trouw tot in de dood. Hij of zij staat vroeg op en hoort alles. Nico de Haan is een groot voorbeeld en daarmee de ambassadeur van de vogelbescherming. Maar ook in koninklijke kringen zijn ze te vinden, vooraanstaande vogellaars als Pieter van Vollenhove. En wat te denken van de Baardmannetjes Nico de Haan en Hans Dorresteijn van omroep MAX, die bij dag en ontij rondzwerven in ondoordringbare natuurgebieden?

Een ander soort vogelliefhebber/ kunstminnaar, kijkt – ook! – naar de kunstzinnige verbeelding van vogels. Deze vogelvriend staat niet in de ochtend voor dag en dauw op om vogels in levenden lijve te zien en te horen. Het gaat hem of haar niet om afbeeldingen van vogels, zoals je die in vogelgidsen aantreft, maar om verbeeldingen naar de werkelijkheid, met een eigen handschrift, een stylering, een hoogstpersoonlijke touch. De grote vogeltekenaar en schilder Henk Slijper tekende en schilderde heel anders in zijn vrije werk dan in het werk wat hij voor de vogelgidsen maakte. De vogelkijker-in- de-kunst mag de beleving van de kunstenaar mee-ervaren, de kunstenaar die probeert het wezen van die vogel te vangen in verf, inkt, brons, klei of glas. Met een typerende houding , de reflectie van het licht op veren, de blik. Een portret van de vogel als individu.

In de literatuur kom je vaak vogels tegen. Schrijvers als Midas Dekkers, Hans Dorrestijn, Maarten ‘t Hart, Koos van Zomeren, Simon Vestdijk en Kees Moeliker weten er raad mee. In het gedicht ‘the Raven’ van Edgar Allen Poe wordt de raaf het hoofdonderwerp. Om bij de raaf te blijven; Georg Trakl schreef een indringend gedicht ‘Die Raben’. Han van Hagen, één van de initiatiefnemers van deze manifestatie maakte naar aanleiding van dit gedicht een cassette met 4 etsen van raven. En ook uit de muziek is de vogel natuurlijk niet weg te denken. In klassieke muziek klinkt de vogel door bij Jannequin, Rameau, Mozart, Schubert en Messiaen en tal van anderen. Vogels spreken tot de verbeelding.

Zoals Ellen ten Damme zich laat zich begeleiden door haar ekster Arie, heeft menigeen in zijn of haar jeugd een kauwtje op de schouder gehad of een jonge vogel met een spuitje eten gevoerd om hem te redden. En wat is nou een heks zonder kraai? Het getjilp van een mus is een must voor het goede leven. Vogels symboliseren de ultieme vrijheid en verlangen naar het onbestemde, naar verre oorden, de horizon voorbij. Over vogels raak je nooit uitgepraat. Op vogels raak je nooit uitgekeken. Een wereld zonder vogels is ondenkbaar. Daarom steunt Vogelbescherming Nederland deze landelijke tentoonstelling.

Extra

In Museum Møhlmann wordt nog eens extra uitgepakt. Zo heeft beeldhouwer Jaap Hartman de gevederde bevolking van de voorjaarstuin uitgebreid met schitterende bronzen exemplaren. In het museum zelf zijn behalve maar liefst 350 vogelwerken van de deelnemende kunstenaars ook een flink aantal vogelwerken uit de museumcollectie te zien met aparte aandacht voor Hendrik Slijper (1922-2007) en Theo van Hoytema (1863-1917). Van de eerste zijn bijvoorbeeld ook vogelschoolplaten te zien en van de laatste diens beroemde, volledig gelithografeerde kinderboeken, zeldzaam en zeer gezocht. Jan Mankes (1889-1920) had heel veel met vogels; van hem ook intieme grafiek! En wat dacht u van een aantal zeer vroege vogelprenten; een grootformaat houtsnede uit de 16e eeuw van de zwarte wouw, of van twee duifjes in de randschildering van een Middeleeuwse Miniatuur? Kom kijken, geniet en fluit uw lied!

Deelnemende kunstenaars in MuMø

Christiaan Afman, Dina Belga, Maja van Berkestijn, Roland Beyer, Peter Boekholt, Jacob Bos, Loek Bos, Paul Boswijk, Loes Botman, Antoinette Briët, Lidwien Chorus, Siemen Dijkstra, Douwe Elias, Haije Gemser, Mark Dedrie, Lionella Delcampo, Bert Denneman, Gerry Dobbelaar, Charles Donker, Sara van Epenhuysen, Frâns Faber, Magda Francot, Flip Gaasendam, Joggem de Graaf, Han van Hagen, Ad Haring, Jaap Hartman, Henk Helmantel, Chris Herenius, Rutger Hiemstra, Trudie Hofman, Martin Hogeweg, Theo van Hoytema †, Martin Horneman, René Jansen, Cis Koetse, Elwin van der Kolk, Marjolein Kruijt, Céline Leopold, Lia Laimböck, Jan Mankes †, Andrijana Martinovic, Yvonne Melchers, Clary Mastenbroek, Rob Møhlmann, Tineke Nusink, Erik van Ommen, Theo Onnes, Drago Pecenica, Rein Pol, Loek Prins, Huib Rademakers, Henk Renting, Erik Rijssemus, Ruth van Royen, Robin d’Arcy Shillcock, Har Siekman, Hendrik J. Slijper †, Hilda Snoeijer, Marianne Stam, Ton van Steenbergen, Jan Jaap Stigter, Frea Stuurwold, Ed Ubels, Van der Vegt, Marian Vergouwen, Elysia Verhoeven, Ruud Verkerk, Caroline Verschoor, Wilma van der Vliet, Wout Wachtmeester, Ruudt Wackers, Aly van der Wal, Cas Waterman, Marije van Wieringen, Jittie Wildeman, Marijke ten Wolde, Siegfried Woldhek, Hilde Wolters, Fiona Zondervan, Theo Zwinderman