Exposities

Jan van Loon – 80 jaar onderweg, een overzicht

Noordelijke nuchterheid

Kunstenaars die 80 worden hebben vaak een lange staat van dienst. Dat geldt zeker voor Jan van Loon (Harlingen, 1938). Hij wordt dan ook wel de ‘Nestor van de Drentse schilders’ genoemd. Een eretitel die geografisch toch wat te beperkt is, want in zijn jonge jaren gaf Jan al les in Den Haag, Rotterdam en Amsterdam. Vervolgens, decennialang aan de Academie Minerva in Groningen en daarna in diezelfde stad aan de Klassieke Academie. Ondertussen woont en werkt hij in Drenthe, maar óók op Tenerife; zwerft hij op het Groningse Wad, over Drentse dreven, maar tevens langs de Europese kusten van IJsland tot Portugal. En pas dit jaar heeft hij het lesgeven opgegeven om meer te kunnen schilderen.

Jan van Loon is de tweede eminent grise die een overzichtstentoonstelling in Museum Møhlmann krijgt, mét daarbij een informatieve museumuitgave. De eerste was Har Sanders (1929-2010) in 2009 met ’80 jaar eigen weg’. In 2018 volgt nu Jan van Loon met ’80 jaar onderweg’.

De jonge Jan van Loon volgt zijn opleiding tot tekenleraar van 1957 tot 1961 aan de Academie Minerva in Groningen en haalt daar ook zijn akte handvaardigheid. Begin jaren 60 studeert hij verder aan de Haagse Academie en gaat daarna meteen lesgeven. Halverwege de jaren 60 maakt hij ook vrij werk en begint met exposeren. In 1969 gaat het roer even helemaal om. Hij neemt ontslag en trekt met zijn jonge gezin, in een zelf omgebouwde kampeerbus, naar Zwitserland, om daar, bij L’ Abri in Huémoz enige Christelijke studies te volgen (hij is dan nog zeer gelovig). Maar vervolgens trekt het gezin verder, naar Italië om dan weer via Spanje – uiteindelijk – in Tenerife te belanden. Jan schildert veel, maar keert na een jaar terug en gaat opnieuw les geven. Vanaf 1973 is dat aan de Academie Minerva.

Enkele jaren later betrekt hij een boerderij in Zwiggelte en richt daar samen met Hans van Seventer (filmmaker, o.a. voor de EO) de Zwiggelter Groep op. Er worden druk bezochte Kunstweken georganiseerd, waar kunst – in Christelijk geloof gebed – wordt besproken en gemaakt. Er volgen zelfs exposities met een groep kunstenaars (waaronder Henk Helmantel, Jan van der Scheer en Rein Pol) in Amerika. Rond 1984 valt de groep uiteen. Na Zwiggelte verhuist Jan naar De Punt in Drenthe en koopt later ook een eenvoudige behuizing op Tenerife omdat je daar ’s winters ook lekker buiten kunt schilderen.

Aquarel van Jan van Loon met interieur in Zwiggelte

Het werk van Jan van Loon kenmerkt zich door een zeer vlotte werkwijze. Elke kunstenaar moet zijn talent ontwikkelen en dat geldt ook voor Jan van Loon, maar – van nature – had hij al wel een gelukkige tekenhand. Wat hij zag kon hij al vroeg vlot én raak vastleggen. Dat maakte dat hij zich in zijn onderwerpen niet beperkt behoefde te voelen: landschappen, interieurs, figuren, maar ook veel portretten kwamen uit zijn handen. Vooral in de laatste categorie is de aangeboren trefzekerheid duidelijk herkenbaar. Maar behalve veel vrij werk, wist Jan ook als docent 45 jaar lang vele studenten artistiek op weg te helpen en dat vooral met – zoals Sam Drukker het noemde – Noordelijke nuchterheid.

Kortom, alleszins de moeite waard om het overzicht te bekijken en/of het informatieve boekje/catalogus aan te schaffen. En ondertussen gaat Jan onverdroten door. Hieronder zijn allerlaatste penseelvrucht… Een religieus stilleven in een kastje. Op het laatste moment voegde hij de wegrennende figuur geheel rechts nog toe. Waar gaat dat allemaal héén?

Jan van Loon, Kunst en Kitsch, 2017, olieverf op doek, 100 x 100 cm